W tym rozdziale przybliżone zostaną kierunki podejścia dominujące w psychologii współcześnie. Każdy z nich określa i bada konkretny obszar istotny dla szerszego poznania i naukowego wyjaśnienia poszczególnych zjawisk, złożoności ludzkiej psychiki.
- Kierunek biologiczny
Tego typu podejście do psychologii owocuje badaniem funkcjonowania organizmu jego strukturą oraz procesami biochemicznymi. Warunkiem są tu procesy chemiczne i elektryczne na poziomie komórkowym i nie tylko. Ta psychologia bada złożone zjawiska rozkładając je na bardziej podstawowe struktury.
- Kierunek psychodynamiczny
Zgodnie z tym podejściem poszczególne reakcje są warunkowane poprzez wrodzone instynkty i popędy. Jednak są one w sprzeczności ze wymaganymi przez społeczeństwo wzorcami co skutkuje powstawaniem wewnętrznego napięcia. Ten model za główne narzędzie uważa motywację i to ją stara się rozpracować w kontekście podejmowania działań.
- Kierunek behawiorystyczny
Psychologowie badający pod tym kątem zachowanie kładą nacisk na widoczne reakcje na dany bodziec dające się zmierzyć. Behawioryści najpierw biorą pod uwagę poprzednie doświadczenia mogące mieć wpływ na reakcję a następnie mierzą reakcję na bodziec. Na koniec określany jest wpływ reakcji na środowisko, w którym przebywa dany osobnik.
- Kierunek poznawczy
Jest to odpowiedź na behawioryzm i jego konkluzje. Psychologia poznawcza bada głównie myśl ludzką i procesy z nią związane jak pamięć, uczenie się, rozpoznawanie, czy wyobraźnia. Nie tylko bodziec sam wywołuje reakcje ale wszystko co o nim wiemy w sumie tworzy zestaw naszych reakcji w odpowiedzi nań.
- Kierunek humanistyczny
Psychologia humanistyczna bierze pod lupę o wiele szerszy zakres wpływów na zachowanie człowieka niż omówione już kierunki. Według niej ludzkie są istotami myślącymi, aktywnymi i mają zdolność do wykonywania wyborów. Psychologowie humanistycznymi biorą pod uwagę zdarzenia jakie wpłynęły na jednostkę. Badając jakie procesy wpływają na obecne zachowanie i wybór wartości jednostki.
- Kierunek ewolucjonistyczny
Jest to najnowszy kierunek w psychologii. Stara się połączyć teorię ewolucji Darwina wraz z dorobkiem współczesnych psychologów. Spectrum jej badań to możliwości adaptacyjne naszego umysłu. Uważa, że zdolność przetrwania warunkowana była nie tylko mutacją cech fizycznych i reakcji na bodźce ale także specyfikacji umysłu ludzkiego.
Każdy z tych warunków bada inne obszary oraz czynniki warunkujące zachowanie osobników czy społeczności. Psychologowie szukają odpowiedzi na pytania dlaczego ludzie robią to, czy są z natury dobrzy czy źli oraz czy mają wolną wolę.
Źródła:
- Haas K. Understanding ourse Wes and others (1965) Englewood Clifis
- https://psycnet.apa.org/record/2003-04757-000
- https://courses.lumenlearning.com/wsu-sandbox/
Tak czytam o tej psychologii ale jest tego tyle i podobno wiele jeszcze do odkrycia.
No tak Darwin trochę namieszał w nauce i nie wszystkim się to podoba. No i w psychologii też dużo jak widać.
Fajnie zebrane i wytłumaczone wszystko. Za psychologami ciężko nadążyć.