Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) depresja jest jednym z najczęstszych przyczyn niezdolności do podejmowania pracy czy nawet funkcjonowania społecznego. Samo to zdanie budzi już duży niepokój, dlatego chciałabym przybliżyć temat depresji, bo pomimo licznych kampanii społecznych, czy coraz częstszym nagłaśnianiu problemu depresji, ciągle w praktyce klinicznej mam poczucie, że jest problemem zbyt mało poruszanym.
Jakie są objawy depresji?
Jak już wspomniałam powyżej, pomimo wielu kampanii społecznych niestety nadal funkcjonuje opinia, że „tylko wariaci” chodzą do psychiatry czy psychologa. Niestety, przekonanie to jest często przyczyną nie leczenia depresji, a warto podkreślić, że depresja jest to choroba śmiertelna, jeżeli jest ona nie leczona. Im wcześniejsze zdiagnozowanie depresji tym szybsze efekty lecznicze.
Mamy bardzo wiele objawów depresji, które mogą objawiać się inaczej u osób dorosłych, a inaczej u nastolatków, których ten problemem współcześnie coraz częściej dotyka.
Objawy depresji u dorosłych
W przypadku osób dorosłych to podstawowe trudności z jakimi borykają się osoby chore na depresje to stopniowa utrata chęci życia. Bardzo często słyszę w gabinecie jak pacjenci zgłaszają:
- brak zainteresowania dotychczasowymi aktywnościami, pewnego rodzaju zobojętnienie na to co dzieje się wokoło,
- zdecydowanie obniżony nastrój,
- poczucie pustki – „jest mi wszystko jedno”,
- przeżywanie bardzo silnie smutku przez dłuższy czas oraz płaczliwość – często pacjenci relacjonują, że bez widocznego powodu,
- płacz pojawia się jako reakcja na to co obecnie przeżywają.
Na początku te objawy częściowo upośledzają funkcjonowanie społeczne, czyli pomimo przeżywania tych trudności, osoba podejmuje aktywności dnia codziennego. Jeżeli pomimo przeżywanych stanów nie zostanie rozpoczęte leczenie to objawy będą się nasilać, aż do zaniechania podstawowych czynności, jak chociażby wstanie z łóżka, wykonanie najprostszych zabiegów higienicznych, jak umycie się. Może też pojawić się pobudzenie psychoruchowe wynikające z przeżywania nasilającego się napięcia wewnętrznego, co może objawiać się niemożnością znalezienia sobie miejsca.
Dominujące są też myśli depresyjne, brak widzenia perspektyw w przyszłości, utrata poczucia własnej wartości, zaniżenie samooceny, poczucie bezwartościowości co często prowadzi do rozważania na temat śmierci. Pojawiają się myśli o popełnieniu samobójstwa początkowo bywa, że chorzy fantazjują żeby zniknąć, żeby nikomu nie sprawiać trudności, aż w dalszej konsekwencji bywa, że fantazjują o konkretnym zamiarze pozbawienia się życia.
Charakterystyczne objawy to też brak apetytu, a co za tym często idzie utrat wagi, trudności ze snem, zaburzenia potrzeb seksualnych (zdecydowanie obniżenie), u kobiet zaburzenia cyklów miesiączkowania.
Wszystkie opisane powyższe objawy, szczególnie nasilające się myśli rezygnacyjne, samobójcze są bezwzględną koniecznością do konsultacji z lekarzem psychiatrą.
A jak to jest u nastolatków?
W przypadku nastolatków objawy często są dość odmienne od opisanych powyżej, ponieważ bywa, że pomimo przeżywanego smutku i wewnętrznej pustki często bywają agresywne, opuszczają zajęcia w szkole, izolują się często poza domem, czy w skrajnych przypadkach dokonują czynów autoagresywnych.
Dlaczego mnie to spotkało?
To pytanie w zasadzie pojawia się zawsze po usłyszeniu diagnozy. Nie można podać jednej podstawowej przyczyny zachorowania na depresje, natomiast można rozpatrywać zachorowanie z uwzględnieniem modelu biopsychospołecznego. Wg tego modelu przyczyny depresji to m. in. :
- czynniki społeczne i kulturowe czyli poczucie wsparcia społecznego, sytuacja zawodowa, materialna;
- czynniki psychologiczne czyli takie jak trudne sytuacje życiowej, relacje w rodzinie i z innymi osobami;
- czynniki biologiczne czyli takie jak zmiany poziomu neuroprzekaźników w mózgu, choroby somatyczne.
Jak widać przyczyn i samej etiologii nie sposób poznać od tak, dlatego leczenie też nie jest tak proste.
Co robić?
Najważniejsze to udać się do specjalisty kiedy czujemy opisane powyższe objawy. Warto skorzystać z pomocy psychologa, psychiatry czy psychoterapeuty. Na konsultacji ze specjalistą zostaną ustalone dalsze postepowania. To co jest istotne w przypadku zdiagnozowanej depresji to zażywanie regularnie zaleconych leków przez lekarza psychiatrę oraz korzystanie z psychoterapii. Bardzo istotne jest w czasie zachorowania wsparcie rodziny i osób bliskich, gdyż to osoby, które w sytuacjach trudnych mogą wesprzeć.
Artykuł napisała:
Marzena Zubała,
Psycholog-seksuolog, psychoterapeuta.