Dla kogo przeznaczona jest terapia psychodynamiczna, ile trwa i na czym polega?

Terapia psychodynamiczna wywodzi się z tradycji psychoanalitycznej, której ojcem był Zygmunt Freud. Jej podstawową formą jest rozmowa pacjenta z terapeutą, w trakcie której terapeuta nie tylko uważnie analizuje wypowiedzi, a nawet przemilczenia klienta, ale także zauważa jego postawę ciała, ton głosu i inne symptomy oraz sygnały.

Terapia psychodynamiczna – podstawowe informacje

Terapeuta psychodynamiczny pomaga zidentyfikować ważne konflikty psychologiczne pacjenta i na ich podstawie opracowuje długoterminowy program terapeutyczny, choć w przypadku terapii psychodynamicznej nie określa się przewidywanego końca terapii, nacisk kładąc na rozwój i dynamikę procesu terapeutycznego.

Terapia psychodynamiczna pomaga pacjentowi cofnąć się do czasu dzieciństwa, niekiedy wręcz graniczącego z okresem prenatalnym, aby w ten sposób dotrzeć do najważniejszych deficytów rozwojowych, omówić ich charakter, a następnie opracować indywidualną strategię terapeutyczną. To w trakcie rozmowy terapeutycznej pacjent odsłonić ma bowiem dręczące go, podświadome mechanizmy obronne osobowości.

Dla kogo najbardziej wskazana jest terapia psychodynamiczna? 

Terapia psychodynamiczna u swych założeń teoretycznych posiada podstawowe twierdzenie o tym, iż nieprzepracowane konflikty psychologiczne z okresu dzieciństwa kładą się cieniem na całe nasze życie, dopóki nie zostaną ujawnione i przeżyte w bezpiecznych warunkach gabinetu terapeuty. 

Podświadomość transformuje owe konflikty w szereg zaburzeń i dysfunkcji psychicznych, a wśród nich dominują lęk, zaburzenia osobowości i zaburzenia nastroju. To właśnie konflikty psychiczne wywołują także wtórnie choroby psychosomatyczne wraz z ich symptomami bólowymi.

Dla kogo zatem przydatna będzie najbardziej psychoterapia psychodynamiczna?

Dla wszystkich tych, którzy mają za sobą tak zwane trudne dzieciństwo, a więc doświadczyli problemów rodzinnych na bardzo wczesnym etapie rozwoju, takich jak między innymi:

• niechciana ciąża matki lub jej powikłany przebieg,
• porzucenie przez jedno lub obojga rodziców,
• doświadczenie wczesnej utraty rodziców,
• konflikty rodzinne oscylujące wokół uzależnień w rodzinie (w szczególności syndrom Dorosłych Dzieci Alkoholików lub Dorosłych Dzieci z Rodzin Dysfunkcyjnych),
• przeżycie w dzieciństwie molestowania seksualnego i innych traum naruszenia integralności cielesnej lub psychicznej.

Przesłanek do podjęcia długoterminowej terapii psychodynamicznej jest wiele, a ich wspólny mianownik to potrzeba tak zwanej reparacji, czyli ujawnienia i przeżycia na nowo niedokończonych w przeszłości sytuacji konfliktowych. W toku rozmowy terapeutycznej ma miejsce rozwiązanie takich zaległych konfliktów i powrót do równowagi emocjonalnej, niezależnie od tego, na jakim etapie biografii znajduje się pacjent.

Jak twierdzą psychoterapeuci psychodynamiczni: każdy wiek jest odpowiedni, aby przeżyć zaległe i dokończyć niedomknięte dotąd figury konfliktów wewnętrznych, by odzyskać władzę nad własnym życiem i cieszyć się jego jakością. 

Na czym polega terapia psychodynamiczna? 

Terapia psychodynamiczna polega na uruchomieniu – w bezpiecznej sytuacji terapeutycznej – strumienia mowy pacjenta, który wypowie, werbalnie i niewerbalnie, dręczące go konflikty, które utykały dotąd w jego zablokowanej podświadomości. Terapeuta podczas pierwszych sesji wyłącznie słucha takich wypowiedzi, rzadko zadając pytania i analizuje treści, które kolejno ujawnia klient.

Dopiero podczas kolejnych sesji, trwających zwykle do 45 do 55 minut, poddaje analizie wszystko to, co zostało wypowiedziane, korygując swe interpretacje podczas tak zwanego procesu klaryfikacji. Klaryfikacja jest uściślaniem sensów ujawnianych przez pacjenta, niekiedy dzięki trafnym pytaniom pomocniczym terapeuty, a czasem za sprawą przyzwolenia na obopólne milczenie. Terapeuci psychodynamiczni podkreślają, że już sam proces mówienia i bycia słuchanym ma swą siłę leczącą dla wypowiadającego się pacjenta. 

Ile trwa terapia psychodynamiczna? 

Terapia psychodynamiczna należy do terapii długoterminowych, co oznacza, że spodziewać się należy procesu terapeutycznego trwającego od pół roku do nawet kilku lat. Zdarza się również, że terapia wymaga dwu, a nawet trzech spotkań w tygodniu. Dzieje się tak zwykle w przypadku leczenia złożonych zaburzeń odżywiania, takich jak anoreksja lub bulimia lub korekty głębokich zaburzeń osobowości.

Decydując się więc na ten rodzaj terapii spodziewać się trzeba długotrwałego procesu terapeutycznego, który jednakże pozwala skutecznie leczyć poważniejsze problemy psychologiczne, dzięki czemu nawet najtrudniejsze traumy z dzieciństwa mają szansę na skuteczne rozwiązanie, a pacjent odzyskać może zdrowie i wysoką jakość życia.

Artykuł napisała:
Anna Kapusta – socjolożka, antropolożka społeczna
i literaturoznawczyni oraz twórczyni
i popularyzatorka tekstoterapii kulturowej w Polsce.
Stara się ciągle wprowadzać w obieg masowy
podstawy wiedzy o profesjonalnej psychoterapii.

Źródło:

• Richard F. Summers, Jacques P. Barber, Terapia psychodynamiczna w praktyce. Studia przypadków, przeł. J. Gilewicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2016.