Fobia społeczna to zaburzenie lękowe, które charakteryzuje się występowaniem lęku i utratą poczucia komfortu w sytuacjach społecznych. Fobia często mylona z nieśmiałością. Zaburzenie to znacznie obniża jakość życia osób nią dotkniętych. Nieleczona może rozwinąć się w znacznie poważniejszą i trudną do leczenia chorobę, która uniemożliwia choremu codzienne funkcjonowanie.
Kto narażony jest na fobię społeczną?
Fobia społeczna dotyka około 5-8 % społeczeństwa, a pierwsze symptomy można zauważyć już w dzieciństwie i wieku młodzieńczym. To zaburzenie może przybierać różnorodne formy, na przykład lęk przed wystąpieniami publicznymi, rozmową telefoniczną, kontaktem z nieznajomą osobą czy jedzeniem w towarzystwie. Ważnym elementem tych negatywnych odczuć jest przekonanie chorego o wstydzie lub ośmieszeniu się, które płynie z jego kontaktu z innymi ludźmi. Fobia społeczna – jak sobie radzić z jej rozpoznaniem i leczeniem?
Fobia społeczna – objawy
Objawy fobii społecznej dzielą się na psychologiczne i somatyczne. Do objawów psychologicznych należą:
lęk związany z ogólne pojętymi sytuacjami społecznymi,
unikanie znajdowania się w takich sytuacjach,
lęk przed byciem ocenianym przez innych oraz przed zachowaniem się w sposób niewłaściwy, upokarzający lub godny wstydu,
unikanie jedzenia w miejscach publicznych, załatwiania swoich potrzeb fizjologicznych, pracy pod obserwacją,
unikanie kontaktu z nieznajomymi oraz z osobami których zdanie jest dla pacjenta istotne,
preferencja samotnego trybu życia i unikania socjalizacji,
Oprócz objawów psychologicznych, osoba cierpiąca na fobię społeczną może wykazywać szereg objawówsomatycznych, czyli reakcji fizycznych wskazujących na negatywne samopoczucie i występujący lęk.
Do takich objawów zalicza się:
ataki paniki o różnym natężeniu,
kołatanie serca lub przyspieszenie pulsu,
nadmierną potliwość,
czerwienienie się i duszności,
zawroty głowy,
niemożność skupienia się.
Fobia społeczna – leki
Fobia społeczna może być leczona farmakologicznie i poprzez terapię poznawczo-behawioralną lub psychodynamiczną. Najlepsze efekty przynosi połączenie tych dwóch technik. W leczeniu tego zaburzenia wykorzystuje się głównieleki przeciwlękowe, takie jak benzodiazepiny i buspiron. Te substancje obniżają poczucie lęku, zmniejszają napięcie mięśniowe i wspomagają sen. Ponadto, w farmakoterapii fobii społecznej można wykorzystywać antydepresanty, na przykład inihitory monoaminooksydazy (MAOIs) oraz selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego monoamin (SSRIs). Pomagają one stabilizować nastrój pacjenta i są skuteczne w leczeniu fobii społecznej współwystępującej z depresją i innymi zaburzeniami nastroju.
Fobia społeczna – przyczyny
Źródło: Pexels.com
Obecnie nie jest znana bezpośrednia przyczyna fobii społecznej, ale naukowcy i lekarze wskazują na duży wpływ środowiska i warunkowanie do poczucia wstydu, które może zaczynać się nawet we wczesnym wieku. Fobia społeczna może występować w przebiegu innych zaburzeń psychicznych, takich jak depresja, alkoholizm i współuzależnienia.
Duże znaczenie przypisuje się podatności genetycznej indywidualnej osoby, która może być dziedziczona. Ponadto, bardzo ważna jest historia życia pacjenta, a w szczególności informacje na temat rodziny, związków i negatywnych przeżyć, które mogły prowadzić do rozwoju fobii.
Fobia społeczna – jak sobie radzić?
W leczeniu chorób lękowych, takich jak fobia społeczna, leki i odpowiednia terapia są niezbędne dla poprawy stanu pacjenta. Charakterystyczną cechą zaburzeń lękowych, do których zalicza się fobia społeczna, objawy są obserwowane w różnym natężeniu, w zależności od indywidualnego pacjenta. Jednakże, ich występowanie w sytuacjach społecznych powinno być sygnałem, iż konieczna jest konsultacja z lekarzem i podjęcie odpowiedniego leczenia.
Przede wszystkim należy dbać o codzienną profilaktykę swojego zdrowia psychicznego, a jeśli mimo to obserwujemy u siebie lub bliskich niepokojące objawy, bezzwłocznie należy zgłosić się do lekarza po pomoc. Profesjonaliści w zakresie psychiatrii oraz psychologowie i psychoterapeuci są dostępni w większości placówek medycznych, można również otrzymać skierowanie od lekarza rodzinnego.
Autorka:
Izabela C. – Jestem studentką neurobiologii i pasjonatką farmakologii. Do moich zainteresowań naukowych należą zaburzenia układu nerwowego i nastroju, głównie depresja i uzależnienia.
