Fobia społeczna – czym się objawia i skąd się bierze?

Fobia społeczna to zaburzenie lękowe, które charakteryzuje się występowaniem lęku i utratą poczucia komfortu w sytuacjach społecznych. Fobia często mylona z nieśmiałością. Zaburzenie to znacznie obniża jakość życia osób nią dotkniętych. Nieleczona może rozwinąć się w znacznie poważniejszą i trudną do leczenia chorobę, która uniemożliwia choremu codzienne funkcjonowanie.

Kto narażony jest na fobię społeczną?

Fobia społeczna dotyka około 5-8 % społeczeństwa, a pierwsze symptomy można zauważyć już w dzieciństwie i wieku młodzieńczym. To zaburzenie może przybierać różnorodne formy, na przykład lęk przed wystąpieniami publicznymi, rozmową telefoniczną, kontaktem z nieznajomą osobą czy jedzeniem w towarzystwie. Ważnym elementem tych negatywnych odczuć jest przekonanie chorego o wstydzie lub ośmieszeniu się, które płynie z jego kontaktu z innymi ludźmi. Fobia społeczna – jak sobie radzić z jej rozpoznaniem i leczeniem?

Fobia społeczna – objawy

Objawy fobii społecznej dzielą się na psychologiczne i somatyczne. Do objawów psychologicznych należą:

• lęk związany z ogólne pojętymi sytuacjami społecznymi,
• unikanie znajdowania się w takich sytuacjach,
• lęk przed byciem ocenianym przez innych oraz przed zachowaniem się w sposób niewłaściwy, upokarzający lub godny wstydu,
• unikanie jedzenia w miejscach publicznych, załatwiania swoich potrzeb fizjologicznych, pracy pod obserwacją,
• unikanie kontaktu z nieznajomymi oraz z osobami których zdanie jest dla pacjenta istotne,
• preferencja samotnego trybu życia i unikania socjalizacji,

Oprócz objawów psychologicznych, osoba cierpiąca na fobię społeczną może wykazywać szereg objawów somatycznych, czyli reakcji fizycznych wskazujących na negatywne samopoczucie i występujący lęk.

Do takich objawów zalicza się:

• ataki paniki o różnym natężeniu,
• kołatanie serca lub przyspieszenie pulsu,
• nadmierną potliwość,
• czerwienienie się i duszności,
• zawroty głowy,
• niemożność skupienia się.

Fobia społeczna – leki

Fobia społeczna może być leczona farmakologicznie i poprzez terapię poznawczo-behawioralną lub psychodynamiczną. Najlepsze efekty przynosi połączenie tych dwóch technik. W leczeniu tego zaburzenia wykorzystuje się głównie leki przeciwlękowe, takie jak benzodiazepiny i buspiron. Te substancje obniżają poczucie lęku, zmniejszają napięcie mięśniowe i wspomagają sen. Ponadto, w farmakoterapii fobii społecznej można wykorzystywać antydepresanty, na przykład inihitory monoaminooksydazy (MAOIs) oraz selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego monoamin (SSRIs). Pomagają one stabilizować nastrój pacjenta i są skuteczne w leczeniu fobii społecznej współwystępującej z depresją i innymi zaburzeniami nastroju.

Fobia społeczna – przyczyny

Obecnie nie jest znana bezpośrednia przyczyna fobii społecznej, ale naukowcy i lekarze wskazują na duży wpływ środowiska i warunkowanie do poczucia wstydu, które może zaczynać się nawet we wczesnym wieku. Fobia społeczna może występować w przebiegu innych zaburzeń psychicznych, takich jak depresja, alkoholizm i współuzależnienia.

Duże znaczenie przypisuje się podatności genetycznej indywidualnej osoby, która może być dziedziczona. Ponadto, bardzo ważna jest historia życia pacjenta, a w szczególności informacje na temat rodziny, związków i negatywnych przeżyć, które mogły prowadzić do rozwoju fobii.

Fobia społeczna – jak sobie radzić?

W leczeniu chorób lękowych, takich jak fobia społeczna, leki i odpowiednia terapia są niezbędne dla poprawy stanu pacjenta. Charakterystyczną cechą zaburzeń lękowych, do których zalicza się fobia społeczna, objawy są obserwowane w różnym natężeniu, w zależności od indywidualnego pacjenta. Jednakże, ich występowanie w sytuacjach społecznych powinno być sygnałem, iż konieczna jest konsultacja z lekarzem i podjęcie odpowiedniego leczenia.

Przede wszystkim należy dbać o codzienną profilaktykę swojego zdrowia psychicznego, a jeśli mimo to obserwujemy u siebie lub bliskich niepokojące objawy, bezzwłocznie należy zgłosić się do lekarza po pomoc. Profesjonaliści w zakresie psychiatrii oraz psychologowie i psychoterapeuci są dostępni w większości placówek medycznych, można również otrzymać skierowanie od lekarza rodzinnego.

Autorka:
Izabela C. – Jestem studentką neurobiologii i pasjonatką farmakologii. Do moich zainteresowań naukowych należą zaburzenia układu nerwowego i nastroju, głównie depresja i uzależnienia.

Źródła:

• J.Bomba „Fobia społeczna” – https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwjx4ey-sf_rAhXHQEEAHZy0BR0QFjAAegQIBBAB&url=http%3A%2F%2Fwww.fpn.ipin.edu.pl%2Farchiwum%2F2000-zeszyt-4%2Ffobia-spoleczna.html&usg=AOvVaw1iwSIZtIf5T4MGhbZaB8gV,
• NHS o fobii społecznej – https://www.nimh.nih.gov/health/publications/social-anxiety-disorder-more-than-just-shyness/index.shtml.