Depresja to zaburzenie nastroju, które z roku na rok dotyka coraz więcej osób. Według WHO nawet 264 miliony ludzi na świecie cierpi z powodu tej choroby. Ta ogromna liczba zachorowań tłumaczy, dlaczego depresja jest wiodącym powodem niezdolności do pracy i funkcjonowania w społeczeństwie. Co gorsza, wszelkie prognozy wskazują na dalszy wzrost ilości osób dotkniętych depresją. Z tego powodu warto wiedzieć więcej na jej temat. Depresja – jak leczyć, rozpoznawać i zapobiegać?
Czym jest depresja?
W rzeczywistości pod tym pojęciem kryje się szereg jednostek chorobowych, różniących się pochodzeniem i objawami. Z tego powodu coraz częściej mówi się o zaburzeniach depresyjnych.
Do tej grupy zalicza się depresję kliniczną, małe i duże epizody depresyjne, depresję poporodową, depresję sezonową oraz depresję w przebiegu innych zaburzeń nastroju, na przykład choroby dwubiegunowej. Co więcej, zaburzenia depresyjne można podzielić ze względu na bezpośrednią przyczynę na depresje endogenne, wynikające z nieprawidłowej pracy mózgu, lub depresje egzogenne spowodowane wpływem środowiska.
Biologiczne podłoże depresji nie jest w pełni poznane, ale naukowcy i lekarze odkrywają coraz więcej zależności rządzących układem nerwowym, które mogą pomóc w terapii i profilaktyce depresji i innych zaburzeń nastroju.
Objawy depresji
Tylko 50% osób cierpiących na depresję jest odpowiednio diagnozowana i leczona.
Dlaczego?
Pierwsze objawy depresji są często niezauważalne lub bagatelizowane, a w chorobach takich jak depresja leczenie jest tym skuteczniejsze, im wcześniej podjęte. Do objawów tej choroby należą:
obniżony nastrój, smutek, przygnębienie,
brak zainteresowania dotychczasowo lubianymi przyjemnościami (anhedonia),
zmiana masy ciała; nagła utrata lub przyrost wagi,
bezsenność, problemy z zasypianiem i koszmary,
zmęczenie fizyczne i psychiczne,
problemy ze skupieniem się i spowolnienie umysłowe,
myśli i próby samobójcze,
Powyższe objawy mogą być różnorodne i mieć zróżnicowane natężenie, w zależności od indywidualnego pacjenta. Ważnym parametrem jest długość ich trwania. Uznaje się, że epizod depresyjny występuje kiedy obniżony nastrój i anhedonia utrzymują się co najmniej 2 tygodnie. Dopiero dalsza obserwacja lekarska pozwala postawić kompletną diagnozę i dobrać optymalne leczenie.
Depresja – leczenie
Wbrew panującemu przekonaniu, depresja i zaburzenia depresyjne nie są diagnozą skazującą na pobyt w szpitalu psychiatrycznym, chyba że istnieje uzasadnione ryzyko dla zdrowia i życia.
Najskuteczniejszym sposobem leczenia depresji jest połączenie leczenia farmakologicznego i psychoterapii. Antydepresanty, czyli leki przeciwdepresyjne, działają na ośrodkowy układ nerwowy i regulują poziom neuroprzekaźników, substancji odpowiedzialnych za prawidłowe działanie mózgu. Te neuroprzekaźniki to serotonina, dopamina i noradrenalina, pod względem chemicznym należące do monoamin. Badania sugerują, że to właśnie te substancje są odpowiedzialne za utrzymanie odpowiedniego samopoczucia i motywacji. Do głównych grup antydepresantów należą selektywne inhibitory wychwytu serotoniny (SSRI’s) lub innych monoamin, trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, a w niektórych przypadkach podaje się także benzodiazepiny.
Depresja – gdzie leczyć?
Źródło: Pexels.com
Depresję można leczyć farmakologicznie u psychiatry, a także podjąć psychoterapię u psychologa lub psychoterapeuty. Psychiatra jest odpowiedzialny przede wszystkim za wystawienie diagnozy i przepisanie leków, a także za regularne spotkania w celu oceny stanu pacjenta i skuteczności leczenia. Terapia niefarmakologiczna jest bardzo pomocnym narzędziem, które pomaga określić przyczynę depresji.
Dzięki pracy z terapeutą lub psychologiem pacjent stopniowo uczy się kontrolować swoje emocje i przeżycia, znajduje motywację do działania i walki z chorobą. Do najpopularniejszych nurtów terapeutycznych należą terapia poznawczo-behawioralna i terapia psychodynamiczna. W zależności od preferencji pacjenta spotkania mogą odbywać się indywidualnie lub grupowo. Taka terapia w połączeniu z odpowiednio dobranymi lekami jest bardzo skuteczną metodą leczenia depresji.
Jeśli podejrzewamy, że u kogoś bliskiego lub u nas rozwinęła się depresja, gdzie leczyć?Swoje obawy można zgłosić nawet lekarzowi rodzinnemu, który skieruje nas do odpowiedniej placówki. Zdrowie psychiczne jest bardzo ważne i nigdy nie należy bagatelizować niepokojących objawów.
Autorka:
Izabela C. – Jestem studentką neurobiologii i pasjonatką farmakologii. Do moich zainteresowań naukowych należą zaburzenia układu nerwowego i nastroju, głównie depresja i uzależnienia.
Artykuł przeglądowy dotyczący najważniejszych informacji związanych z depresją – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4115320/,
Szczegółowe źródło wiedzy dotyczące depresji (Hammen C., Depresja, 2006) – https://miechow.psse.malopolska.pl/attachments/article/269/DEPRESJA%20KSIAZKA%20Hammen%20Constance%20-%20Depresja.pdf.
