Rosnące w ogrodzie drzewa owocowe warto co roku przycinać, aby uzyskać ładne i smaczne owoce. Także odmiany mające tendencję do owocowania co drugi rok, za pomocą cięcia można sprawić, że będą co roku miały owoce.
Najczęściej uprawiane drzewa w ogrodach
W ogrodach przydomowych drzewa owocowe przycina się całkiem inaczej niż w sadzie towarowym. Stanowią one w ogrodzie element dekoracyjny, więc ich korona powinna być ładnie wyprofilowana i odpowiednio co roku przycinana. Najczęściej w ogrodach możemy spotkać:
- jabłonie;
- wiśnie;
- śliwki węgierki;
- gruszki.
Śliwka węgierka natomiast wymaga usuwania co roku odrostów korzeniowych, które osłabiają główną roślinę. Za to wiśnie, grusze i jabłonie, warto co roku potraktować sekatorem w celu utrzymania stabilności w owocowaniu.
Ogólne zasady cięcia
Kiedy przystępujemy do cięcia drzew owocowych należy wcześniej naostrzyć i odkazić narzędzia. Wszystkie sprzęty ogrodowe, które mają styczność z żywymi roślinami powinny być utrzymywane w czystości i odkażane po każdym użyciu np. denaturatem. Dzień przeprowadzania zabiegu powinien być bezdeszczowy. Gałązki tniemy za pąkiem wewnętrznym robiąc skos w stronę zewnętrzną korony. Młode drzewa po posadzeniu tnie się inaczej formując koronę. Dopiero u owocujących wykonuje się cięcie na owoc. Rany po większych gałęziach należy zabezpieczyć maścią ogrodniczą.
Niektóre odmiany drzew owocowych wymagają wycinania większej ilości gałęzi i pędów niż inne. Wynika to z ilości zielonej masy jaką drzewo jest w stanie wyprodukować oraz rodzaju użytej podkładki.
Terminy cięcia
Zazwyczaj jest tak, że każdy rodzaj drzew owocowych wymaga innego terminu cięcia. W przypadku odmian jabłoni, szczególnie silnie przyrastających, tnie się też młode odrosty zagęszczające koronę w trakcie lata. Wiśnie przycina się tylko latem, tak samo jak czereśnie. Natomiast jabłonie i grusze przycina się wczesną wiosną.
Przedwiośnie
Jabłonie i grusze tnie się wczesną wiosną (na przedwiośniu). Jak już nie będzie ryzyka silnych mrozów można przystąpić do cięcia. Nie wolno jednak opóźniać go gdyż wypływające z ran wiosną soki osłabiają drzewo i łatwo mogą być drogą infekcji.
Po owocowaniu
Natomiast drzewa owocowe pestkowe jak wiśnie, brzoskwinie i czereśnie tnie się po zebraniu owoców. Jest to ważne aby też nie robić tego zbyt późno. Terminowe wykonanie zabiegu sprawia, że drzewo zdąży wytworzyć masę jednorocznych pędów wraz z pąkami na owoc.
Cięcie wiśni
Wiśnie należą do drzew owocowych tworzących pąki kwiatowe na gałązkach jednorocznych. Należy prowadzić je nisko tak, aby było możliwe zbieranie owoców z ziemi bez użycia drabiny. Dlatego trzeba co roku przycinać stare, ponad 3 letnie, gałązki, aby pobudzać roślinę do tworzenia nowych pędów, na których pojawią się kwiaty.
- Stare gałęzie mające powyżej 3 lat tnie się na czop zostawiając 5-10 cm, aby zainicjować tworzenie nowych pędów.
- Usuwa się zwisające w dół gałęzie. Odmiana Łutówka ma tendencję do tworzenia takich właśnie długich wiszących pędów, które bez skrócenia „łysieją”. Dlatego nie dopuszczamy, aby zostawiać dłuższe pędy niż na 60 cm u tej odmiany. U innych odmian bezpieczniejsza jest 30 centymetrowa długość pędu.
- Skracamy pędy nad pąkiem liściowym, który jest wyraźnie mniejszy od kwiatowego.
W przypadku wiśni cięcie zimowe jest niewskazane. Jeśli z niezależnych od nas powodów nie zdążymy wyciąć ich w dogodnym terminie można zimą przyciąć gałęzie stare oraz usunąć, te które zagęszczają koronę. Cięcie wiśni po zbiorach to nie tylko inwestycja w duży plon następnego roku ale też sposób na zmniejszenie ryzyka wystąpienia chorób grzybowych.
Cięcie jabłoni
Jabłonie są to najczęściej sadzone w ogrodach drzewa owocowe. Korona jabłoni rosnąc w naturze ma kształt zbliżony do kuli bądź kopuły. Przycina się ją zazwyczaj wiosną, a w czasie lata usuwa zbędne długopędy.
Cięcie wiosenne jabłoni
Jabłonie to drzewa owocowe, które przecina się głównie na przedwiośniu, to jest w początku marca lub końcu lutego. W tym czasie usuwamy:
- pędy wątłe i słabe;
- pędy rosnące wewnątrz korony;
- krzyżujące się pędy;
- pędy rosnące pionowo do góry, jeśli jakieś pozostały z lata.
Przycinanie jabłoni latem
Nie wszystkie odmiany jabłoni tnie się latem. W trakcie dojrzewania owoców usuwa się młode pędy wyrastające z grubych gałęzi i rosnące pionowo wewnątrz korony, są to tak zwane wilki, które można wyrywać od maja przez całe lato, jak już zaczynają drewnieć należy użyć sekatora do ich usuwania. Po zawiązaniu owoców gdy są mniej więcej piłki pingpongowej należy nadmiernie zagęszczone przerzedzić. Zostawiając najładniejsze.
Cięcie drzew owocowych jest konieczne w ogrodach przydomowych. Zaniechanie pielęgnacji prowadzić może do rozwoju chorób na drzewie, a co za tym idzie zmniejszenia, a nawet brak plonu. Przeprowadzane w odpowiednim terminie przycinanie nie stanowi zagrożenia dla drzewa. Podstawą przy tym jest zachowanie czystości narzędzi oraz pokrycie większych ran maścią ogrodniczą. Wiśnie oraz jabłonie to drzewa wymagające corocznego usuwania części pędów oraz nieproduktywnych gałęzi. Jednak podstawą jest zawsze prawidłowe uformowanie korony młodego drzewa. Dopiero od czwartego roku prowadzi się opisane wyżej cięcie, które powtarzane cyklicznie daje wymierne korzyści. Należy zaznaczyć też, że są różne szkoły cięcia. Niektóre znacznie się różnią od siebie. Zawsze jednak celem jest osiągnięcie jak największych owoców co roku.
Źródła:
- Metodyka integrowanej produkcji wiśni, pod red. R. Olszaka, Warszawa 2014.
- Cięcie i formowanie jabłoni i grusz, J. Rusnak, Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karnikowicach.