Osobowość schizoidalna to zaburzenie osobowości, które objawia się wycofaniem społecznym, ograniczonym zakresem emocji i brakiem motywacji do nawiązywania relacji z innymi ludźmi. Niektóre z objawów osobowości schizoidalnej obejmują: preferowanie samotności, brak zainteresowania bliskimi relacjami oraz trudności w wyrażaniu emocji.
Objawy i cechy osobowości schizoidalnej
Osobowość schizoidalna może przejawiać się na różne sposoby, ale istnieje kilka wspólnych cech, które można zaobserwować u osób z tym zaburzeniem:
Wycofanie społeczne i preferowanie samotności.
Brak zainteresowania nawiązywaniem relacji z innymi, zarówno przyjaźni, jak i miłości.
Trudności w wyrażaniu emocji i ograniczony zakres uczuć.
Obojętność wobec pochwał czy krytyki.
Skłonność do życia w świecie fantazji.
Zdystansowanie wobec innych ludzi.
Unikanie kontaktu wzrokowego.
Niemożność utrzymania długotrwałych przyjaźni.
Skłonność do zaniedbywania wyglądu i higieny osobistej.
Trudności w odczytywaniu sygnałów społecznych i emocjonalnych innych osób.
Przykłady osobowości schizoidalnej
Jako przykład osobowości schizoidalnej posłuży nam 27-letni programista Jan. Jest on osobą o ograniczonym życiu społecznym. W pracy jest ceniony za swoje umiejętności techniczne, ale unika kontaktów z innymi ludźmi, nie nawiązuje nowych znajomości ani relacji miłosnych. W wolnym czasie czyta książki, zajmuje się programowaniem i oddaje się swoim fantazjom, jednakże nie dzieli się nimi z nikim.
Jan wykazuje typowe cechy tego zaburzenia, takie jak wycofanie społeczne, brak zainteresowania nawiązywaniem relacji czy trudności w wyrażaniu emocji. Nie reaguje na krytykę ani na pochwały, a jego wyraz twarzy często wydaje się nieczytelny. Zdystansowanie wobec innych ludzi i unikanie kontaktu wzrokowego sprawiają, że jego relacje z innymi są powierzchowne.
W życiu codziennym Jan nie zawsze dba o swój wygląd i higienę osobistą, co zauważają inni i często unikają z nim kontaktu. Mimo swoich umiejętności zawodowych i niezwykłego świata fantazji, Jan nie potrafi nawiązać i utrzymać długotrwałych, bliskich relacji z innymi, co jest wynikiem osobowości schizoidalnej.
Osobowość schizoidalna a małżeństwo i miłość
Osobowość schizoidalna może utrudniać nawiązanie i utrzymanie bliskich relacji, w tym małżeństwa i miłości. Osoby z tym zaburzeniem często nie mają motywacji do szukania partnera życiowego, ponieważ nie odczuwają potrzeby nawiązywania intymnych relacji. W rezultacie, życie uczuciowe osób z osobowością schizoidalną często pozostaje ubogie i niezaspokojone.
Jak żyć z osobowością schizoidalną?
Mimo trudności, jakie niesie ze sobą osobowość schizoidalna, istnieją sposoby na radzenie sobie z tym zaburzeniem. Osoby z osobowością schizoidalną powinny:
Szukać wsparcia w grupach terapeutycznych lub u specjalistów.
Starać się rozwijać umiejętności społeczne i nawiązywać kontakty z innymi.
Pracować nad rozwojem emocjonalnym, ucząc się wyrażać uczucia i rozumieć emocje innych.
Znaleźć pasje i zainteresowania, które mogą pomóc w przełamywaniu izolacji społecznej.
Pamiętać, że codzienne wyzwania związane z zaburzeniem można pokonać i żyć pełnią życia.
Przyczyny osobowości schizoidalnej
Przyczyny osobowości schizoidalnej nie są do końca znane, ale naukowcy wskazują na możliwe czynniki, takie jak genetyka, biologiczne predyspozycje oraz wpływ środowiska.
Aktualności w leczeniu zaburzeń osobowości
W ostatnich latach badacze coraz bardziej skupiają się na opracowywaniu skutecznych metod leczenia zaburzeń osobowości, w tym osobowości schizoidalnej. W 2021 roku opublikowano badanie, które sugeruje, że terapia oparta na mentalizacji (MBT) może być efektywna w leczeniu zaburzeń osobowości, w tym także schizoidalnej. MBT koncentruje się na zrozumieniu i rozwoju zdolności do mentalizacji, czyli rozumienia i przewidywania zachowań innych osób.
Dążenie do poznania i zrozumienia własnych uczuć, emocji i potrzeb może pomóc osobom z osobowością schizoidalną w nawiązywaniu i utrzymaniu relacji z innymi. Terapia indywidualna, grupowa czy farmakologiczna może także przyczynić się do poprawy jakości życia osób dotkniętych tym zaburzeniem.
Nie ma jednego, uniwersalnego sposobu na radzenie sobie z osobowością schizoidalną, ale świadomość własnych potrzeb, wsparcie bliskich oraz profesjonalne terapie mogą pomóc w prowadzeniu satysfakcjonującego życia. Warto zatem nie bać się szukać pomocy i informacji na temat tego zaburzenia, aby lepiej zrozumieć siebie i innych.
Źródła w których znajdziesz więcej informacji z zakresu powyższego artykułu:
Millon, T., & Davis, R. D. (1996). Disorders of Personality: DSM-IV and Beyond. New York: John Wiley & Sons. – Ta książka omawia zaburzenia osobowości opisane w czwartej edycji „Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders” (DSM-IV), w tym osobowość schizoidalną.
Livesley, W. J. (2001). Handbook of Personality Disorders: Theory, Research, and Treatment. New York: Guilford Press. – Ten podręcznik skupia się na teorii, badaniach i leczeniu zaburzeń osobowości, w tym osobowości schizoidalnej.
Gunderson, J. G., & Links, P. S. (2008). Handbook of Good Psychiatric Management for Borderline Personality Disorder. Arlington, VA: American Psychiatric Publishing. – Chociaż ta książka koncentruje się głównie na zaburzeniu osobowości typu borderline, zawiera również ogólne informacje na temat innych zaburzeń osobowości, w tym osobowości schizoidalnej.
Paris, J. (2015). The Intelligent Clinician’s Guide to the DSM-5 (2nd ed.). New York: Oxford University Press. – Ta książka omawia kryteria diagnostyczne dla zaburzeń osobowości w DSM-5, w tym osobowości schizoidalnej.
Beck, A. T., Freeman, A., & Davis, D. D. (2004). Cognitive Therapy of Personality Disorders (2nd ed.). New York: Guilford Press. – Ta książka opisuje zastosowanie terapii poznawczej w leczeniu zaburzeń osobowości, w tym osobowości schizoidalnej.
