Rozwód jako proces. Konsekwencje dla dorosłych.

Każdy z nas dąży do tego, aby w życiu zaznać jak najwięcej szczęścia. Często owo szczęście wiążemy z drugą osobą, zależy nam na jak najbliższej relacji z nią. Gdy jesteśmy w związku (formalnym bądź nieformalnym) pragniemy, aby był on „zgodny, szczęśliwy i trwały”. Jednak rzeczywistość bądź my sami płatamy sobie figle i od małych nieporozumień dochodzi do tego, że czasami w końcu podejmujemy decyzję o rozstaniu. Co się wtedy z nami dzieje, co faktycznie nas ku takim działaniom skłania i jakie mają one konsekwencje dla nas i naszych dzieci?

Instytucja małżeństwa – jakie ma znaczenie?

Jak wskazują liczne statystyki w Polsce instytucja małżeństwa nadal ma bardzo duże znaczenie, jednak obserwuje się spadek ilości zawieranych małżeństw kosztem tzw. związków partnerskich. Równocześnie widoczna jest coraz większa tendencja do rozwiązywania owych małżeństw. Przez rozwód rozumiemy rozwiązanie ważnego związku małżeńskiego przez sąd na żądanie jednego lub obojga małżonków. Wśród rozwodów możemy wyróżnić dwa typy:

  • Rozwód z orzekaniem o winie (kończący małżeństwo z winy któregoś z małżonków – sąd może zasądzić alimenty od osoby, przez którą ustaje związek małżeński na korzyść poszkodowanej osoby. W tym przypadku widoczne są zdecydowanie większe koszty finansowe i emocjonalne procesu, wzmacniane postawą pełnomocników stron, których interes w rzeczywistości jest sprzeczny z interesem ich klienta, gdyż dążą oni do przedłużania postępowania sądowego).
  • Rozwód bez orzekania o winie (za porozumieniem stron). Proces rozwodowy zdecydowanie bardziej komplikuje się i przebiega bardziej burzliwie wówczas, gdy małżonkowie posiadają wspólne potomstwo.
Źródło: pexels.com

Czym jest rozwód?

Dane statystyczne wskazują, że 2/3 pozwów jest składanych przez kobiety. To one szybciej dostrzegają problemy w związku, częściej o nich mówią i dążą do ich rozwiązania.

Biorąc pod uwagę jednostkę na rozwód należy patrzeć nie tyle z perspektywy prawnej, co psychologicznej. Jest to kryzys wpływający na całą osobowość człowieka, również na jego tożsamość (poczucie własnej godności i wartości). Napięcie wywołane rozwodem może doprowadzić do ujawnienia słabszych obszarów psychologicznych małżonka, indywidualnych psychopatologii lub niemożności „odłączenia się” od dotychczasowego partnera, co może skutkować niewyrażeniem zgody na rozwód przez jedną ze stron (powoływanie się także na wartości religijne). O tym, jak wysoki poziom stresu towarzyszy procesowi rozwodowemu świadczy fakt, że w klasyfikacji wydarzeń stresowych Holmsa  i Rahe’a, zajmuje on drugie miejsce po śmierci współmałżonka.

Główne przyczyny rozwodu

Źródło: pexels.com

Przyczyny rozwodów można mnożyć. Jednak jak wynika z praktyki wśród najczęściej podawanych występują:

  • niezgodność charakterów,
  • zdrada małżeńska,
  • uzależnienia, gł. od alkoholu,
  • agresja,
  • przemoc (ekonomiczna, fizyczna, psychiczna),
  • nieporozumienia na tle finansowym,
  • negatywny stosunek do członków rodziny,
  • choroba jednego z małżonków,
  • konfliktowa atmosfera,
  • emigracja zarobkowa jednego z małżonków,
  • trudne warunki mieszkaniowe i materialne,
  • niezaspokojone potrzeby seksualne,
  • „nuda małżeńska”.

Skutki rozwodu

Rozwód jest procesem, a jego skutki są długotrwale i wieloaspektowe. Wśród czysto prawnych skutków rozwodu wyróżniamy:

  • możliwość zawarcia nowego małżeństwa,
  • rozdzielność majątkową,
  • wyłączenie od dziedziczenia,
  • brak domniemania pochodzenia dziecka,
  • alimenty pomiędzy małżonkami,
  • alimenty na dzieci,
  • decyzje dotyczące władzy rodzicielskiej (pełna, ograniczona, pozbawienie władzy rodzicielskiej),
  • wspólne mieszkanie małżonków (orzeczenie o sposobie korzystania z mieszkania),
  • podział majątku.

To, co bardziej interesuje psychologa to społeczno-wychowawcze konsekwencje rozwodu, z którymi jednostki borykają się zdecydowanie dłużej i bardziej emocjonalnie je przeżywają.

Wśród najbardziej powszechnych należy wskazać skutki społeczno-wychowawcze takie jak:

  • zmiana ogólnej sytuacji życiowej (częste obniżenie stopy życiowej);
  • konflikt okołorozwodowy;
  • wychowywanie dzieci w rodzinie rozbitej, niepełnej, zrekonstruowanej;
  • odseparowanie drugiego rodzica od dziecka;
  • częściej niż w rodzinach pełnych: zaburzenia emocjonalne  i dysfunkcje edukacyjne u dzieci, problemy wychowawcze z dziećmi.
Źródło: pexels.com

Jak widać wyróżnione powyżej konsekwencje mają konotację wyraźnie negatywną. Warto jednak wskazać, że trwanie w toksycznym związku jest niekorzystne dla kondycji psychicznej jednostki a wyjście z tej relacji daje uczucie ulgi i umożliwia rozpoczęcie nowego, w domyśle lepszego, etapu  w życiu.

Czy da się zapobiec rozwodowi?

Jak zostało wskazane w niniejszym artykule, rozwód jest procesem niezwykle obciążającym cały system rodzinny. Warto więc do małżeństwa podchodzić w sposób dojrzały i odpowiedzialny, dbać o szczerą komunikację, dostrzegać wzajemne potrzeby i problemy oraz na bieżąco je rozwiązywać. A jeśli jednak okaże się, że trwanie w związku jest zbyt toksyczne, należy rozstać się „z klasą”, minimalizując zarówno sobie, jak  i pozostałym członkom rodziny, koszty z tym związane. Jest to szczególnie ważne w przypadku, gdy małżonkowie posiadają dzieci, dla których rodzice zawsze pozostają rodzicami i oboje powinni być aktywni w ich życiu. Szczególnie w sytuacji rozbieżnych oczekiwań rodziców co do sytuacji dzieci warto, aby udali się oni wspólnie do psychologa lub mediatora (dostępni m. in. przy Sądach Okręgowych) celem uwrażliwienia na potrzeby potomstwa i wypracowania porozumienia, a tym samym minimalizacji negatywnych konsekwencji – przede wszystkim emocjonalnych – zarówno dzieci, jak i ich samych.

Autor tekstu: mgr Monika Sroka-Ossowska

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.