Zaburzenia osobowości – rozpoznanie, rodzaje, objawy i leczenie

Zaburzenia osobowości mogą wpłynąć na codzienne funkcjonowanie człowieka w sposób znaczny, choć czasami trudno je zauważyć na pierwszy rzut oka. W tym artykule przyjrzymy się różnym rodzajom zaburzeń osobowości, ich objawom oraz możliwościom leczenia.

Rodzaje zaburzeń osobowości

Typy zaburzeń osobowości można podzielić na trzy główne kategorie: A, B i C. Wśród nich można wyróżnić następujące zaburzenia:

• Osobowość paranoiczna (A)
• Osobowość schizoidalna (A)
• Osobowość schizotypowa (A)
• Osobowość borderline (B)
• Osobowość histrioniczna (B)
• Osobowość narcystyczna (B)
• Osobowość unikająca (C)
• Osobowość zależna (C)
• Osobowość obsesyjno-kompulsywna (C)

Zaburzenia osobowości – objawy

Objawy zaburzeń osobowości mogą się różnić w zależności od typu zaburzenia. Poniżej przedstawiamy kilka przykładów:

• Osobowość paranoiczna: nadmierne podejrzliwość, trudność w ufaniu innym.
• Osobowość schizoidalna: unikanie bliskich relacji, ograniczone wyrażanie uczuć.
• Osobowość narcystyczna: wygórowane poczucie własnej wartości, brak empatii.

Leczenie zaburzeń osobowości

Leczenie zaburzeń osobowości zwykle opiera się na psychoterapii oraz, w niektórych przypadkach, farmakoterapii. Można wyróżnić następujące metody leczenia:

• Terapia poznawczo-behawioralna (CBT)
• Terapia schematu
• Terapia dialektyczno-behawioralna (DBT)

Aktualności związane z zaburzeniami osobowości

W ostatnich latach naukowcy coraz częściej badają zaburzenia osobowości, próbując znaleźć nowe metody leczenia. W 2022 roku opublikowano badania dotyczące zastosowania terapii opartej na uważności (mindfulness) jako dodatkowej metody leczenia zaburzeń osobowości, zwłaszcza borderline.

W przypadku podejrzeń o występowanie zaburzeń osobowości u siebie lub u bliskiej osoby, warto skonsultować się z lekarzem lub psychologiem, którzy mogą postawić odpowiednie rozpoznanie i zaproponować odpowiednią ścieżkę terapeutyczną.

Jak sobie radzić z życiu codziennym z zaburzeniem osobowości?

Poniżej przedstawiamy kilka wskazówek, które mogą pomóc osobom z zaburzeniami osobowości w radzeniu sobie z życiem codziennym:

1. Szukaj wsparcia w bliskich osobach lub grupach wsparcia.
2. Praktykuj techniki relaksacyjne, takie jak medytacja czy joga.
3. Zadbaj o zdrowy tryb życia, w tym regularny wysiłek fizyczny i zdrowe odżywianie.
4. Pracuj nad swoją samoświadomością i rozpoznawaniem własnych uczuć i emocji.
5. Nie krępuj się szukać pomocy u specjalistów, takich jak terapeuci czy psychiatrzy.

Oprócz leczenia farmakologicznego i psychoterapii, coraz więcej osób z zaburzeniami osobowości korzysta z technik takich jak mindfulness, które pomagają osiągnąć większą równowagę emocjonalną i redukują negatywne objawy. Warto zwrócić uwagę na te metody, szczególnie jeśli klasyczne terapie nie przynoszą oczekiwanych efektów.

Zaburzenia osobowości mogą wydawać się trudne do zrozumienia i leczenia, jednak coraz lepsze metody diagnostyczne i terapeutyczne pozwalają na osiągnięcie znaczącej poprawy jakości życia osób dotkniętych tymi zaburzeniami. Pamiętaj, że pomoc specjalistów oraz wsparcie bliskich osób jest kluczowe w radzeniu sobie z zaburzeniem osobowości.

Źródła:

1. American Psychiatric Association. (2013). „Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5®)”. Washington, DC: American Psychiatric Association Publishing. ISBN 978-0-89042-554-1.
2. Millon, T., Grossman, S. D., & Meagher, S. (2015). „Osobowość: patologia. Tom 1.” Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. ISBN 978-83-01-18450-2.
3. Paris, J. (2016). „Zaburzenia osobowości: podręcznik dla klinicystów.” Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. ISBN 978-83-01-18456-4.
4. Bateman, A., & Fonagy, P. (2017). „Psychoterapia osób z zaburzeniem osobowości typu borderline.” Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. ISBN 978-83-01-18447-2.
5. Kernberg, O. F. (2020). „Psychoterapia pacjentów z zaburzeniami osobowości.” Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. ISBN 978-83-01-20784-4.