W piosence, która otwierała popularny w latach dziewięćdziesiątych program dla dzieci, padało intrygujące pytanie – dokąd nocą tupta jeż? Te fascynujące stworzenia żyją w naszym otoczeniu i wcale nie tak trudno się na nie natknąć. Dowiedz się, co warto wiedzieć o jeżach, ich zwyczajach oraz zagrożeniach, jakie czekają na nie także z ręki człowieka.
Jeż – co to za zwierzę?
W naszym kraju najczęściej możemy natknąć się na dwa gatunki jeży. Są to – jeż europejski (Erinaceus europaeus) oraz jeż wschodni (Erinaceus Roumanicus). Na pierwszy rzut oka niczym się od siebie nie różnią, jednak przy dogłębnym przyjrzeniu się możemy dostrzec, że każdy z nich ma inne umaszczenie. Historia tych zwierząt sięga wielu milionów lat wstecz, a gatunki uległy rozdzieleniu najprawdopodobniej w epoce zlodowaceń. Obecnie wyróżnia się ich czternaście. Wszystkie łączy to, że są niewielkimi owadożernymi ssakami, które prowadzą nocny tryb życia. Jeśli chcecie dowiedzieć się, dokąd nocą tupta jeż, to przeczytajcie artykuł do końca.
Źródło: Pixabay
Jeżowe zwyczaje – co warto o nich wiedzieć?
Trudno wyobrazić sobie jeża bez kolców. W istocie są to rodzaje włosów, tak jak one stworzone są z keratyny. Dorosłe osobniki mają ich od sześciu do ośmiu tysięcy w ciągu całego życia, posiadają aż trzy ich pokolenia. Kolce niemowlęce są białe i miękkie, następnie pojawiają się ciemniejsze i nieco twardsze, które w okresie dojrzewania zastępowane są przez dorosłe i w pełni wykształcone kolce.
Małe jeżyki rodzą się najczęściej w połowie maja, jednak niejednokrotnie możemy natknąć się na mioty jesienne. Samica rodzi najczęściej od dwóch do nawet dziesięciu młodych, które na początku ukrywa w specjalnie naszykowanym gnieździe. Kiedy maluchy kończą miesiąc, mama zaczyna wyprowadzać je na nocne spacery,aby miały szansę poznać okolicę i nauczyć się zdobywać pokarm – to właśnie w tym okresie możemy spotykać na nocnej przechadzce całą jeżową rodzinę. Pełną samodzielność jeżyki otrzymują w wieku około siedmiu tygodni. Wówczas zostają wyprowadzone przez matkę, każdy do innego oddalonego miejsca, po to, aby mogły zdobywać samodzielnie własne terytoria.
W okresie jesiennych miesięcy jeże żerują po to, aby nabrać jak największej masy ciała. W szczytowym okresie ich waga może dochodzić nawet do dwóch kilogramów. Zapadają wówczas w letarg, a na zgromadzonych zapasach mogą przetrwać do wiosny. Na wolności jeże dożywają mniej więcej ośmiu lat, w niewoli nawet piętnastu.
Co jeże robią w naszym otoczeniu?
Jeże coraz częściej przenoszą się do terenów zurbanizowanych, dlatego możemy z łatwością natknąć się na nie w okolicach ludzkich siedzib. Zazwyczaj właśnie nocą. To dlatego powstało słynne hasło „dokąd nocą tupta jeż”.
Wbrew obiegowej (i kulturowej) opinii jeże nie żywią się jabłkami. Są to zwierzęta owadożerne, a w ich diecie najczęściej goszczą chrząszcze, dżdżownice, żugi a nawet drobne ssaki czy gady. Jeże chętnie żywią się także pisklętami oraz jajami ptaków.
Jakie zagrożenia czekają na jeże?
Źródło: Pixabay.com
Eksodus jeży na tereny zurbanizowane przyniósł im wiele możliwości zróżnicowanych źródeł pożywienia. Niestety, dostarczył także nowych zagrożeń.
Spośród nich wymienić można:
samochody i inne pojazdy ruchu drogowego,
kosiarki i podkaszarki,
wypalanie traw,
pozostawione puste puszki i konserwy,
niezabezpieczone kanały i studzienki,
stawy i oczka wodne, w których jeże toną bez możliwości wyjścia,
domowe psy oraz inne drapieżne zwierzęta.
Jeżeli na wieczornym spacerze natkniemy się na jeża, możemy spodziewać się tego, że nie będzie zachowywał się szczególnie płochliwie. Warto jednak trzymać pewien dystans i obserwować tego nocnego spacerowicza z daleka. Może dowiemy się wóczas dokąd nocą tupta jeż? Najprawdopodobniej właśnie poszukuje on pożywienia lub kryjówki.
Artykuł napisała:
Magdalena Polena – copywriterka, dziennikarka, freelancerka.
Na co dzień kolekcjonuje niepotrzebne fakty i wychowuje trzy koty.
Źródła:
Systematyka i nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska, A. Jasiński, W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 61,
Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005.
